Από πηγές του υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, αποτιμάται ως σημαντική και εκτενής η παρέμβαση του υπουργείου τους τελευταίους μήνες στο πεδίο των εργασιακών σχέσεων και δικαιωμάτων, καθώς και της επίλυσης εργατικών διαφορών. Όπως αναφέρουν, από την ανάληψη των καθηκόντων της νέας Κυβέρνησης, στο υπουργείο Εργασίας συντελείται ένα πλούσιο έργο, σχετικό με τη διαχείριση της καθημερινότητας των εργαζομένων, με κύρια χαρακτηριστικά την προσπάθεια για μια διαφορετική προσέγγιση των προβλημάτων, το ειλικρινές ενδιαφέρον για λύσεις, την ανάδειξη του ανθρώπινου παράγοντα σε βασικό συντελεστή της ασκούμενης πολιτικής. Έχει σημασία ότι αυτή η προσπάθεια χαρακτηρίζει και τον τρόπο με τον οποίο επιχειρείται να ασκηθεί η διοίκηση, με ενθαρρυντικά αποτελέσματα.
Πολιτική ανοιχτών θυρών
Θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ακόμη και πολιτική καινοτομία, η νέα προσέγγιση που εγκαινιάστηκε για ορισμένες συναντήσεις με εκπροσώπους εργαζομένων, (τουλάχιστον σε σχέση με τις επιλογές του παρελθόντος από την εκάστοτε πολιτική ηγεσία του υπουργείου). Ωστόσο, για τη νέα Αριστερή Κυβέρνηση και την νέα πολιτική ηγεσία του υπουργείου, η πρακτική των ανοιχτών θυρών απέναντι στους εργαζόμενους αποτελεί μονόδρομο και συνειδητή επιλογή. Πλέον, όχι μόνο είναι πιο εύκολη η συνάντηση με τον υπουργό ή τους άμεσους συνεργάτες του, αλλά- ανάλογα με την περίπτωση- η μεγάλη αίθουσα του υπουργείου μπορεί – και έχει συμβεί- να φιλοξενήσει δεκάδες εργαζόμενους στις συναντήσεις, επιτρέποντας την «ανοιχτή» συζήτηση πάνω στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν. Είναι μια πρακτική που τελευταία κερδίζει ολοένα και περισσότερο έδαφος, βρίσκοντας ανταπόκριση από τους εργαζόμενους.
«130 ημέρες διακυβέρνησης - 130 συναντήσεις»
Στην πραγματικότητα είναι περισσότερες. Αλλά αυτό που έχει σημασία είναι η διαφορετική αντίληψη για την επικοινωνία εργαζομένων και πολιτών με το υπουργείο. Μόνο μέσω του γραφείου του υπουργού Εργασίας Πάνου Σκουρλέτη, έχουν γίνει συναντήσεις με περισσότερα από 100 σωματεία, αλλά και ανώτερες συνδικαλιστικές οργανώσεις, κοινωνικούς φορείς, οργανώσεις εργοδοτών κλπ προκειμένου να συζητηθούν συγκεκριμένα προβλήματα, αιτήματα και καταστάσεις. Έχουν εξεταστεί ζητήματα από τα μικρά προβλήματα ενός συγκεκριμένου χώρου εργασίας, μέχρι τους άξονες πολιτικής για το θεσμικό πλαίσιο που διέπει τα δικαιώματα και τις συνθήκες εργασίας και αμοιβής των εργαζομένων στην Ελλάδα. Το υπουργείο Εργασίας εξαντλεί πραγματικά τις δυνατότητες που του παρέχονται για παρέμβαση υπέρ των εργαζομένων. Αλλά ακόμη κι αν το υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο του ορίζει συγκεκριμένα όρια που δεν μπορεί να υπερβεί, οι ευρύτερες παρεμβάσεις και συνεννοήσεις της πολιτικής ηγεσίας με τα εμπλεκόμενα μέρη κινούνται προς την κατεύθυνση της ουσιαστικής προώθησης των θεμάτων που ανακύπτουν. Παράλληλα, καθημερινά διαμορφώνεται μια πολύ σαφής εικόνα για αναγκαίες ρυθμιστικές παρεμβάσεις που θα απασχολήσουν το έργο του υπουργείου τα επόμενα χρόνια. Προβλήματα χρόνων, αδικίες, γραφειοκρατικές αγκυλώσεις, αποτελούν τον μεγάλο αντίπαλο του υπουργείου Εργασίας, που ταυτόχρονα αντιτίθεται στις καταστροφικές επιδράσεις της μνημονιακής πολιτικής στις εργασιακές σχέσεις.
«Συμφιλίωση» και πολιτική παρέμβαση
Οι θεσμοθετημένες τριμερείς συναντήσεις για εργατικές διαφορές με στόχο την «συμφιλίωση», είναι μια μόνιμη δραστηριότητα του υπουργείου, η οποία υποστηρίζεται από μεγάλη υπηρεσιακή εμπειρία. Σήμερα, επιδιώκεται να εμπλουτιστεί με τον νέο πολιτικό προσανατολισμό και να γίνει ακόμη πιο ουσιαστική. Οι υποθέσεις από την αρχή του χρόνου είναι 34 και οι σχετικές συναντήσεις πολλαπλάσιες. Πρόκειται για αρκετά κοπιαστικές διαδικασίες διαβούλευσης των μερών, με τη διαμεσολάβηση της αρμόδιας Διεύθυνσης του υπουργείου Εργασίας- το οποίο αποτελεί το τρίτο μέρος στις συνομιλίες- και με στόχο την ακύρωση βλαπτικών για τους εργαζόμενους ενεργειών της εργοδοσίας ή έστω την εξεύρεση μιας συμβιβαστικής λύσης, η οποία θα λειτουργεί υπέρ τους. Στο πλαίσιο αυτό, έχουν ακυρωθεί ή αποτραπεί μεμονωμένες απολύσεις, βλαπτικές μεταβολές στις συνθήκες εργασίας, μειώσεις προσωπικού, μονομερείς αλλαγές σε συμβάσεις εργασίας κλπ. Μέσα από αυτές τις συναντήσεις δίνεται πια και η δυνατότητα να εκφραστεί η πολιτική βούληση της νέας Κυβέρνησης στο πεδίο των εργασιακών σχέσεων και δικαιωμάτων, έστω και με το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο, ανεξάρτητα από το εν εξελίξει νομοθετικό έργο και τις θετικές μεταβολές που αυτό αναμένεται να επιφέρει.
«Συμφιλίωση» και πολιτική παρέμβαση
Οι θεσμοθετημένες τριμερείς συναντήσεις για εργατικές διαφορές με στόχο την «συμφιλίωση», είναι μια μόνιμη δραστηριότητα του υπουργείου, η οποία υποστηρίζεται από μεγάλη υπηρεσιακή εμπειρία. Σήμερα, επιδιώκεται να εμπλουτιστεί με τον νέο πολιτικό προσανατολισμό και να γίνει ακόμη πιο ουσιαστική. Οι υποθέσεις από την αρχή του χρόνου είναι 34 και οι σχετικές συναντήσεις πολλαπλάσιες. Πρόκειται για αρκετά κοπιαστικές διαδικασίες διαβούλευσης των μερών, με τη διαμεσολάβηση της αρμόδιας Διεύθυνσης του υπουργείου Εργασίας- το οποίο αποτελεί το τρίτο μέρος στις συνομιλίες- και με στόχο την ακύρωση βλαπτικών για τους εργαζόμενους ενεργειών της εργοδοσίας ή έστω την εξεύρεση μιας συμβιβαστικής λύσης, η οποία θα λειτουργεί υπέρ τους. Στο πλαίσιο αυτό, έχουν ακυρωθεί ή αποτραπεί μεμονωμένες απολύσεις, βλαπτικές μεταβολές στις συνθήκες εργασίας, μειώσεις προσωπικού, μονομερείς αλλαγές σε συμβάσεις εργασίας κλπ. Μέσα από αυτές τις συναντήσεις δίνεται πια και η δυνατότητα να εκφραστεί η πολιτική βούληση της νέας Κυβέρνησης στο πεδίο των εργασιακών σχέσεων και δικαιωμάτων, έστω και με το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο, ανεξάρτητα από το εν εξελίξει νομοθετικό έργο και τις θετικές μεταβολές που αυτό αναμένεται να επιφέρει.
ΑΞΟΝΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ - ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ
Παράλληλα με τις συναντήσεις, τις διαμεσολαβήσεις, την συλλογή αιτημάτων και τον εντοπισμό προβλημάτων, αλλά και ως αποτέλεσμα αυτής της δραστηριότητας, το υπουργείο Εργασίας έχει αναλάβει συγκεκριμένες πολιτικές, νομοθετικές και διοικητικές πρωτοβουλίες.
Προστασία θεσμικών όρων Εθνικής Σύμβασης Εργασίας
Ανάμεσα σε άλλες, ιδιαίτερα σημαντική σε πολιτικό επίπεδο, ήταν η νομοθετική ρύθμιση για την παράταση κατά 3 μήνες (συνολικά 6 μήνες), μέχρι τέλος Ιουνίου 2015, της κανονιστικής ισχύος της Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας. Με αυτό τον τρόπο, παρατείνεται η ισχύς των όρων της, καθώς η σύμβαση έχει λήξει από το τέλος Δεκεμβρίου 2014. Η παρέμβαση κρίθηκε αναγκαία, προκειμένου να προστατευτούν θεσμικές δεσμεύσεις των κοινωνικών συνομιλητών, μέχρι να διαμορφωθούν οι συνθήκες ώστε να συνάψουν τη νέα Εθνική Σύμβαση.
Επανέναρξη Κοινωνικού Διαλόγου
Πραγματοποίηση τριμερούς συνάντησης στο υπουργείο Εργασίας με ΓΣΕΕ, ΣΕΒ, ΕΣΕΕ, ΓΣΕΒΕΕ, ΣΕΤΕ στη βάση 20 θέσεων του υπουργείου για τις συλλογικές συμβάσεις και τον κατώτατο μισθό. Μετά από πολύ καιρό, οι κοινωνικοί συνομιλητές κλήθηκαν να διατυπώσουν θέσεις και να συζητήσουν, όχι μόνο για τις συνθήκες εργασίας, αλλά και για την αμοιβή, τις συλλογικές διαπραγματεύσεις, τις διαδικασίες διαμεσολάβησης και διαιτησίας. Η συγκεκριμένη διαδικασία χαιρετήθηκε από το Διεθνές Γραφείο Εργασίας (ILO) ως επανέναρξη του Κοινωνικού Διαλόγου στην Ελλάδα. Η πολιτική αξία αυτής της διαδικασίας συνδέεται άρρηκτα και με την ιδιαίτερη βαρύτητα που αποδίδεται στον Κοινωνικό Διάλογο στην υπόλοιπη Ευρώπη.
Σχέδιο Νόμου για συλλογικές διαπραγματεύσεις – κατώτατο μισθό
Τον Απρίλιο του 2015 το υπουργείο Εργασίας απέστειλε στην Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΟΚΕ)- προκειμένου αυτή να συζητήσει και να γνωμοδοτήσει σχετικά,- Σχέδιο Νόμου για τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας και τον κατώτατο μισθό. Στα άρθρα του περιγράφεται ο τρόπος και τα στάδια επαναφοράς του κατώτατου μισθού στα 751 ευρώ. Επίσης, ορίζεται η δυνατότητα των εργαζομένων να διαπραγματεύονται και πάλι ελεύθερα για τους όρους αμοιβής, ενώ εισάγονται βελτιώσεις και συμπληρώσεις στη διαδικασία και στη λειτουργία του ΟΜΕΔ. Η συγκεκριμένη νομοθετική πρωτοβουλία έχει σημαντική πολιτική σημασία για την Κυβέρνηση και το υπουργείο. Εκτιμάται ότι θα συμβάλλει στην οικονομική ενίσχυση των πιο χαμηλά αμειβόμενων εργαζομένων, αλλά και ότι θα ωφελήσει την εσωτερική κατανάλωση, με ευεργετικές συνέπειες για μικρές και μεγαλύτερες επιχειρήσεις που εμφανίζουν σημαντική πτώση τζίρου. Ταυτόχρονα ακυρώνει αδικίες ετών, ενισχύει τον Κοινωνικό Διάλογο, δημιουργεί τις προϋποθέσεις για επανακαθορισμό των αμοιβών σε μια πραγματική βάση με χαρακτηριστικά κοινωνικής δικαιοσύνης και συνεννόησης των κοινωνικών συνομιλητών.
Διεθνείς πρωτοβουλίες για τα εργασιακά δικαιώματα
Στη διαδικασία διαμόρφωσης των νομοθετικών προτάσεων της Κυβέρνησης για τον κατώτατο μισθό και τις συμβάσεις εργασίας, σε συνδυασμό με εξαντλητική διαβούλευση και επίμονο Κοινωνικό Διάλογο, εντάσσεται και η διαρκής επικοινωνία με το Διεθνές Γραφείο Εργασίας. Υπήρξε - και θα συνεχιστεί με μεγαλύτερη ένταση και εύρος θεμάτων-, ανταλλαγή απόψεων, μεταφορά εμπειρίας, αλλά και γνώσης για τις βέλτιστες πρακτικές που ισχύουν στην Ευρώπη. Ο επικεφαλής του, Γκάι Ράιντερ, επικρότησε τις νομοθετικές πρωτοβουλίες της κυβέρνησης, όπως διατυπώθηκαν στο Σχέδιο Νόμου, ως μια συμβολή για την επιστροφή στην κανονικότητα, όταν συναντήθηκε τον Ιούνιο με τον υπουργό Εργασίας Π. Σκουρλέτη. Υπήρξε ακόμη μία συνάντηση αργότερα, στο περιθώριο της 104ης Διάσκεψης της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας, στην Γενεύη, με αντίστοιχο αποτέλεσμα.
Μια άλλη προσέγγιση στην απασχόληση
Παρ’ ότι δεν αποτελεί νομοθετικό έργο του υπουργείου Εργασίας, έχει πολιτική και συμβολική σημασία ότι πρώτο αυτό έκανε χρήση πρόσφατης διάταξης νόμου, σύμφωνα με την οποία μπόρεσε να προσλάβει απευθείας το προσωπικό καθαριότητας που απασχολείται στην έδρα του. Πρόκειται για επτά (7) εργαζόμενους, οι οποίοι μέχρι τώρα απασχολούνταν μέσω εταιρίας. Το υπουργείο προχώρησε στην πρόσληψή τους, έκανε στην άκρη τον ενδιάμεσο και κατόρθωσε να βελτιώσει τους όρους εργασίας του προσωπικού, αποκομίζοντας όφελος. Το κόστος καθαριότητας μειώνεται κατά 17.085,37 ευρώ για τους επόμενους 7 μήνες. Με την απευθείας απασχόληση του προσωπικού καθαριότητας, μέσω της υπογραφής συμβάσεων ορισμένου χρόνου, το υπολογιζόμενο κόστος ανέρχεται σε 56.009,63 ευρώ ενώ το αναμενόμενο τίμημα της εργολαβίας ήταν 73.185 ευρώ.
ΑΝΑΔΙΑΡΘΩΣΗ ΣΩΜΑΤΟΣ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Μετά από διαδοχικές διμερείς συναντήσεις με ΓΣΕΕ, ΣΕΒ, ΕΣΕΕ, ΓΣΕΒΕΕ με θέμα την αναδιοργάνωση του Σώματος Επιθεωρητών Εργασίας (ΣΕΠΕ) αποφασίστηκε η σύσταση μόνιμης ομάδας διαλόγου για τα θέματα της τήρησης της εργατικής νομοθεσίας, η οποία θα πλαισιωθεί από εμπειρογνώμονες των οργανώσεων. Σκοπός είναι να αναδιοργανωθεί η υπηρεσία ελέγχου, να εξοπλιστεί με στελέχη και μέσα, να αναπροσαρμόσει τις μεθόδους ελέγχου, αλλά και να επανεξετάσει τις κυρώσεις. Η διαρκής διαβούλευση θα βοηθά ώστε να εντοπίζονται τα πραγματικά προβλήματα στην αγορά εργασίας και στις επιχειρήσεις. Στο «στόχαστρο» του υπουργείου και του ΣΕΠΕ μπαίνει η αδήλωτη εργασία, καθώς συνιστά εκμετάλλευση των εργαζομένων, στερεί από τα ταμεία των ασφαλιστικών φορέων και του Κράτους, πολλά εκατομμύρια ευρώ, αποτελεί αθέμιτο ανταγωνισμό, αλλά και στοιχείο μόνιμης απορρύθμισης των εργασιακών σχέσεων και παραβίασης της εργατικής νομοθεσίας.
